Sử mệnh nói lên sứ mệnh của một dân tộc nhất định phải thi hành trong một hoàn cảnh nhất định nào đó.

Ví dụ, sử mệnh của châu Âu là cơ khí, của Hoa Kỳ là điện toán, sử mệnh của Trung Hoa là thương mại.

Nếu đi chệch sử mệnh, ắt gặp tai họa.

Ví dụ, Trung Hoa có sử mệnh thương mại. Nói về buôn bán, khắp cả địa cầu không ai giỏi bằng người Hoa. Khi người Hoa đua đòi cơ khí thì các thành phố của Trung Quốc phải lấy túi bóng mua không khí để thở.

Tương tự, Việt Nam có nên đua đòi văn minh thương mại hay không? Vua Lê Thánh Tôn nhìn từ rất xa và cấm các trò buôn bán. Tất nhiên không cấm tiệt, nhưng đó dành cho con nhà nòi buôn bán. Ngày nay, khi Việt Nam cổ vũ cho thương mại thì kết quả như chúng ta đang thấy. Dân tộc biến thành một đoàn lũ tranh mồi.

Nước Pháp, đại diện tiêu biểu nhất của Tây Âu, có sử mệnh là cơ khí, chiến hạm. Khi họ làm triết lý thì được kết quả như Nietzche nói: ” La France est devenue aujourd’hui l’école et l’exposition permanente de tous les sortièges du scepticisme.” ( Nước Pháp đã trở nên một trường huấn luyện và là nơi trưng bày thường trực các thứ bùa ngải của hoài nghi thuyết.)

Giáo sư Duffil đại học Sài Gòn viết “cái lầm nền tảng trong công cuộc thuộc địa, và là cái làm cho hai nước Pháp Anh khi đi khỏi thuộc địa không để lại được gì, đó là sự vắng mặt của một đạo lý.”

Do đó, không thể tìm đạo lý ở Tây Âu.

Nếu châu Âu bế tắc như vậy, hỏi phải đi tìm triết lý ở đâu?

Triết gia Lương Kim Định cho rằng hãy tìm ở liên bang Bách Việt.

Thế mạnh của người Việt là cây thuốc nam, rộng hơn là triết lý.

Nay, người của liên bang Bách Việt, một số nhà chuyên môn (có hàm giáo sư) muốn hô hào Việt Nam đua sản xuất smartphone, xe máy, tức là từ bỏ thế mạnh của mình để đi theo thế yếu. Cũng được thôi, nhưng với điều kiện lấy đất của quý vị, lấy tiền của quý vị để làm, thay vì lấy của ngân khố chung hay lấy dùi cui đuổi dân ra khỏi đất hương hỏa họ đang sống . Cái Hàn Quốc và Nhật Bản làm nửa thế kỷ rồi, chúng ta không thể đua giành phần ăn của họ. Nếu các giáo sư Việt Nam trung thực, thì phải nói cho dân biết sử mệnh của mình là gì.

Nhà toán học trứ danh Schrodinger viết tương tự: “Lẽ ra mọi giáo sư Đại học đều phải nhìn thấy giới hạn của khoa mình dạy để nhìn ra được những sức mạnh ngoại lý đang tràn lên tự đời sống, từ xã hội, để từ những giới mốc của khoa mình có thể chỉ trỏ cho sinh viên hướng đến những chân trời rộng lớn hơn. ““Tout professeur d’université devrait se montrer capable de voir des limites de sa matière… qu’au delà de ces limites interviennent des forces qui ne sont plus entièrement rationnelles, mais jaillissent de la vie et de la société humaine elle-même, de montrer à propos de chaque sujet qui conduit au delà de ses propres limites étroites vers le chemin les horizons plus larges auxquelles il appartiennent…”

Ngày 31 tháng 12 năm 2019.

Tôn Phi.

Liên lạc tác giả:

tonphi40@gmail.com