Định luật III Niu-tơn kể rằng, nếu vật này tác dụng một lực bao nhiêu lên vật kia thì vật kia cũng đồng thời tác dụng lên vật này một lực bấy nhiêu.

Chi tiết, xin dành cho các nhà vật lý.

Xin kể ra đây một ví dụ đau buồn làm minh chứng cho định luật trên:

Hồi đó là giữa năm, tôi bị áp lực để chuyển khỏi dãy trọ làng đại học, trong lúc tôi đã đóng tiền trọ đến hết năm. Bộ công an có gọi tôi lên và đưa cho tôi 200 000. Tôi vui vẻ nhận, tính tình tôi không thích hơn thua, ngoại trừ trong học thuật thì cần đi đến tận cùng chân lý.

Tôi về sửa soạn để chuyển trọ. Chỉ tính riêng thuê xe chở thôi đã mất 300 000, nhiều hơn số tiền đền bù. Tôi phải gọi hai người bạn đi chuyển trọ cùng, vì đồ đạc nhiều quá. Một số đồ đạc tôi phải chia bớt cho những bạn ở lại xóm trọ.

Cộng chi phí lặt vặt khác, khoảng tầm 2 triệu, vì còn phải đãi hai người bạn kia ăn uống. Tuy nhiên cảnh tôi nhận 200 000 bạc lẻ thì bị quay phim chụp ảnh. Có người đến nói với ông bác thầy báo chí của tôi trong Sài Gòn là:

-Thằng Phi nhận hối lộ của công an. Bác xem, chúng em có bằng chứng.

Tôi không biết người đó lấy tấm hình trên từ ai, ai đưa cho anh ấy. Chỉ biết rằng anh ấy dựa vào một tấm hình để quy tôi tội như là gián điệp, nhận tiền của công quyền. Trong khi đó số tiền tôi bỏ ra lại còn nhiều hơn. Tôi biết người này còn đi nói với nhiều người khác điều đó nữa.

Một thời gian sau, người ấy bị bắt bỏ tù. Đúng với tội danh anh ấy quy cho tôi: nhận tài trợ từ thế lực thù địch. Điều này được ghi trong định luật III Niu-tơn: Khi bạn vu khống ai một điều gì đó, nó sẽ trở lại cho bạn không thiếu một ký –lô. Một người anh rất là lớn, một gương mặt sáng chói, tôi không muốn nói tên ra đây vì người đời đã đưa người ấy lên thánh. Đưa một người bình thường lên hạng thánh thần, làm sao đưa xuống được nữa? Nếu có ai viết tiểu sử về tôi thì người đó cũng đừng tô cho đẹp tuyệt đối, cũng đừng làm cho xấu tuyệt đối, vì con người có phần tốt và có phần xấu, đẩy ai đó về một thái cực là chuyện gượng ép.

Một ví dụ thứ hai, nói về chuyện công bằng. Trong lúc bực tức, một người tuổi trung niên chửi vào mặt người thanh niên:

– Địt mẹ mày!

Trong miền nam gọi đây là chửi thề. Người ta chửi thề vì không ý thức được sự khủng khiếp của lời thề.

Chẳng có gì đáng xấu hổ ở đây cả, tôi phân tích cho bạn đọc thấy luôn: từ “địt” có nghĩa là đòi giao phối. Khi ta chửi “địt mẹ” một ai đó tức là ta đòi giao phối với mẹ của người ấy. Người trung niên chửi mặt người thanh niên là “địt mẹ mày”. Kết quả, buổi tối hôm ấy, vợ của người trung niên lén lút ra nhà nghỉ với một người đàn ông khác. Người trung niên biết chuyện, ly hôn vợ, con cái đâm ra mồ côi. Ban đầu người vợ không ngoại tình, nhưng vì câu nói của người chồng nên người vợ ấy đi ngoại tình luôn.

Người trung niên có thể than thân trách phận là tại sao tao lại lấy được một con vợ trắc nết. Nhầm to, anh đòi giao phối với mẹ của người khác thì người khác giao phối với vợ anh, rất công bằng. Một lần nữa, xin khẳng định, không có sự việc gì trên đời là ngẫu nhiên. Nhục tự sinh trùng, nhân tự sinh họa. (Trùng dòi bọ từ trong thịt chui ra, tai họa cũng tự trong con người mà xuất).

Ngày trước, tôi cũng hay đổ lỗi cho ngoại cảnh khi có tai họa xảy ra. Tâm lý con người ai cũng thích đổ lỗi cho người khác. Hôm nay khi gặp tai họa, tôi tự vấn xem mình đã làm gì để bị như thế này. Từ đó ngày mai ta sẽ sống khác hơn ngày hôm qua.

Trong làng đại học, tôi hay đi nói chuyện triết lý kiểu này. Nói chuyện chứ không dạy dỗ ai. Ban đầu người ta ghét nhưng sau này người ta thích. Mình giúp người ta tránh được tai họa (tạm thời). Lúc tôi đi ai cũng nhớ.

Nay, tôi đi khỏi Sài Gòn. Bạn bè trong dãy trọ cũ làng đại học vẫn thường hỏi:

– Phi ơi, khi nào cậu vào lại Sài Gòn.

– Tớ còn chưa tính. Nhưng mà để đó, đợi tớ vào.

Ngày 21 tháng 01 năm 2020.

Tôn Phi.

Liên lạc tác giả: tonphi40@gmail.com