Cứ mỗi lần có một người vào tù, hay một người rơi từ tầng cao, hay một người chết, là truyền thông chạy theo tin thời sự lại làm rùm beng và “ỏm tỏi” lên: một trí thức của dân tộc vừa qua đời…

Bởi, người ta chưa phân biệt được giữa nhà trí thức và nhà chuyên môn.

Một người sửa xe máy giỏi, một cử nhân toán học làm toán giỏi, một kỹ sư thiết kế giỏi, hay một cô phiên dịch dịch livestream Anh-Việt Việt-Anh tốt ,…đó chỉ mới là những nhà chuyên môn.

Khi một người-không nhất thiết phải giỏi chuyên môn- đưa ra được hướng đạo sống, hay thiết kế ra được những chương trình hành động cho một khối dân, lúc ấy mới gọi là nhà trí thức.

Ví dụ, bên Tàu, có tể tướng Vương An Thạch. Nước Tàu lâm vào nạn đói, vua Tống hỏi ai có thể nuôi dân. Quần thần bảo rằng phải đi mời cậu bé chăn trâu Vương An Thạch. Vua đích thân đi mời Vương An Thạch ra làm tể tướng. Cậu bé chăn trâu giải quyết được nạn đói năm đó. Ấy là một nhà trí thức. Sau này Tô Đông Pha, thi sĩ nổi tiếng, ghê tức với cậu bé chăn trâu. Tể tướng Vương An Thạch làm cho hai câu thơ rồi chuyển công tác cho Tô Đông Pha. Tô Đông Pha hết sức bất bình. Đến vùng đất mới nhậm chức, Tô đại học sĩ (người đời quen gọi vậy) thấy cảnh sắc ứng nghiệm hai câu thơ của Vương An Thạch, từ đó mới hết sức ngưỡng mộ cậu chăn trâu này. Về trí thức, Tô Đông Pha không bằng Vương An Thạch, vì Vương An Thạch giải quyết được nạn đói. Về chuyên môn thi ca, Tô Đông Pha cũng không bằng. Vương An Thạch ít khi làm thơ. Nhưng một khi đã làm thì đám người xưng là danh sĩ đương thời không ai theo kịp.

Ở Việt Nam, 50 năm trở lại đây, trí thức đáng kể nhất là Lương Kim Định.

Trở lại chuyện mấy vụ nhảy lầu. Cả bộ giáo dục nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thừa biết triết Việt là nền chủ đạo của dân tộc Việt Nam. Hồ sơ và phép chứng minh của tôi nằm trên bàn làm việc của ông ấy, chứ không thể nói là không biết.

Sách hai môn Cơ sở văn hoá Việt Nam và Lịch sử văn minh thế giới đáng lẽ ra phải thu hồi. Không thu hồi, bảo là không có tiền. Không có tiền thì đừng có mở môn.

Nhưng họ không dám công nhận, cũng không dám đề cập tới, vì vậy; học sinh không biết về chủ đạo của dân tộc mình . Không có một cái chết nào là ngẫu nhiên, là oan ức. Sách vở của Bộ giáo dục-tổ chức của Lê Hải An viết sai-Lê Hải An có lên tiếng thu hồi sách không? Nếu có thì đáng khen. Nếu không, sao cả thể gọi anh ta là nhà trí thức?

Không đề cập tới nền chủ đạo của dân tộc thì làm sao có thể cải cách giáo dục, cải cách nông nghiệp hay Vân Vân chị khoản đều không thể làm được. Bởi vì, Lê Hải An là một nhà chuyên môn ( toán học) chứ không phải nhà trí thức.

Trở lại câu chuyện ông tiến sĩ đại học ngân hàng vừa mới qua đời. Ông cũng thừa biết, nền kinh tế nông nghiệp bền vững hơn, ổn định hơn kinh tế công nghiệp , nhưng ông cũng phải lao theo vòng xoáy, không dám lý luận ngược lại. Ngân hàng chủ yếu cho xã hội đen vay tiền, còn nông dân không có tài sản thế chấp nên ngân hàng không cho vay. Vì vậy tình trạng mỗi ngày một tồi tệ hơn. Tôi chưa thấy trong bài nào ông tiến sĩ đề cập phải thay đổi triết lý ngành ngân hàng, chứ không phải vào bài văn hoá hậu trường. Ông không đưa ra được một chương trình hành động. Phe phái cắn nhau chết, chứ không phải cuộc chiến giữa thiện và ác.

Cứ mỗi lần có một người vào tù, hay một người rơi từ tầng cao, hay một người chết, là truyền thông lại làm rầm beng và “ỏm tỏi” lên. Được mấy ngày?

Ngày 07 tháng Tư năm 2020.

Liên lạc tác giả: tonphi2021@gmail.com

Ủng hộ tác giả viết văn.

Số tài khoản: 142720499-ngân hàng ACB chi nhánh Nguyễn Phong Sắc, tỉnh Nghệ An. Chủ tài khoản: Tôn Phi.