Đầu tháng 2 năm 2020, có một ông giám đốc cũ của tổ chức phóng viên không biên giới (RSF) khu vực Á Châu, gọi điện cho tôi, bảo rằng RSF đi sai nguyên lý, nên ông bỏ ra lập tổ chức khác.  Điều này thì chúng tôi đã biết từ lâu. (Dù gì cũng phải thừa nhận RSF có công lao lập ra bảng xếp hạng tự do báo chí khá là công tâm).

Một nhóm phóng viên ở Pakistan liên lạc với chúng tôi, yêu cầu phối hợp để tạo ra tổ chức Liên đoàn ký giả Á châu (Asian Journalists Confederation), trong nỗ lực cân bằng lại các quyền lực báo chí truyền thông trên thế giới. 

Vừa qua, chính phủ Hoa Kỳ lên án đài phát thanh VOA của nước Mỹ. Cụ thể, họ còn ra văn thư tố cáo. Vì sao họ đã làm như vậy? Ông Trần Nhật Phong bên Mỹ chửi VOA là nội gián. Tôi không nghĩ vậy. Nghề nào cũng có tai nạn nghề nghiệp, và tai nạn của VOA chủ yếu do mấy nguyên nhân sau đây:

Thứ nhất, các phóng viên của VOA không được học hiến chương nghĩa đạo báo chí -déontologie du journalism. Đừng nghĩ du học thì tốt hơn trong nước, như nhau cả.

Trong hiến chương nghĩa đạo báo chí, có một mục rất quan trọng. Đó là phải đảm bảo tính cân bằng. Mà muốn cân bằng thì cái kiềng phải có 3 chân. Nghĩa là nhà báo phải đi phỏng vấn-lấy cứ liệu từ 3 bên: thuận-chống-trung lập, với một tỉ lệ cân bằng: 33%-33%-33%. Các phóng viên như An Tôn của đài VOA đã vi phạm nguyên tắc này. 

Thứ hai, giả sử các phóng viên đó có được học, thì cũng không có thực hành. Bằng chứng, họ không hồi âm tác giả gửi bài đến, dù tác giả gửi qua email, đồng thời gửi qua facebook, mà họ cũng không hồi âm. Vì vậy, theo luật công bằng của trời đất, VOA phải bị chính phủ Mỹ lên án. Việc VOA không dạy dỗ kỹ lưỡng các phóng viên, cộng tác viên blog của mình đã vô tình đẩy những người này vô tù. 

Vừa qua, tôi có phân tích một bài viết sai, ảnh hưởng rất nghiêm trọng của đài RFA. Đài này cứng họng, không cãi đi đâu được. Chúng tôi đang chờ đợi RFA xin lỗi nạn một nạn nhân trong bài viết của họ.

Một câu chuyện vui. Đài RFA không có phóng viên nào được học kinh điển dân tộc (Việt). Họ đăng một bài và bảo đây là sấm Trạng Trình. Hỏi họ dòng nào câu nào bảo rằng đây là sấm Trạng Trình, họ làm lơ. Làm lơ bởi vì chưa được tiếp xúc với tư liệu gốc. 

Bài này không có ý trù dập ai. Bất kỳ đài nào, dân tộc nào, giai cấp nào, cũng đều có những con người dễ thương. Ở đâu cũng có anh hùng- ở đâu cũng có thằng khùng thằng điên.

Tất nhiên, trong RFA, VOA, BBC cũng có những người tốt. Những người này vô tình lái dòng thông tin chảy sai đường, chứ không phải là cố ý. Ví dụ, chị Diễm Thi của RFA, tôi rất mến, chị đã phỏng vấn tôi hai lần và đăng trên RFA.

Liên lạc tác giả: tonphi2021@gmail.com

Signal: +84344331741