Tôi được biết đến Kiên Trần thông qua một người bạn học Bách Khoa giới thiệu, hồi ấy tôi đang là năm ba ngành văn, bạn này năm hai ngành cơ khí và bạn Kiên Trần đã tốt nghiệp đại học bên Thụy Sĩ. Bạn có những bài luận rất hay, gây ra sự say mê tìm tòi sáng tạo.

Kiên Trần viết: “Ông Tedros Adhanom Ghebreyeus, người Ethiopia, tổng giám đốc của WHO thực chất không phải là một MD (Medical Doctor-bác sĩ) mà lại là một PhD trong lĩnh vực Community Health (sức khoẻ cộng đồng)” thì không xứng đáng được làm giám đốc WHO? Sai.

Tổ chức Liên Hiệp Quốc mời bác sĩ Nguyễn Đan Quế, một người quen của tôi, khi ấy chàng trai Quế chỉ là một sinh viên vừa mời tốt nghiệp trường y khoa Sài Gòn sang  Anh để đào tạo về nguyên tử phóng xạ. Rõ ràng, bác sĩ Nguyễn Đan Quế chưa có bằng vật lý, trình độ về vật lý của ông thậm chí không bằng sinh viên hết năm nhất trường Khoa học tự nhiên, vậy tại sao Liên Hiệp Quốc lại mời? Tôi đến nhà chơi. Bác sĩ Quế kể rằng, hồi ấy Liên Hiệp Quốc cho người đến nhà nói chuyện với ông nhiều ngày, mà ông cũng không hề biết đó là một cuộc phỏng vấn.

Khi đi Anh về, bác sĩ Nguyễn Đan Quế mở phòng phân rã phóng xạ đầu tiên tại Việt Nam, đặt trong bệnh viện chợ Rẫy. Người không chuyên ngành vật lý có thể chủ nhiệm phòng phân rã phóng xạ, thì người học sức khoẻ cộng đồng tại sao lại không được lãnh đạo tổ chức ngành y khoa? Lập luận như bạn Kiên Trần là không vững.

 Gỉa dụ Kiên Trần có gọi họ là bác sĩ thì cũng sai. Tốt nghiệp trường y thì là nhà chuyên môn. Trong nghĩa nguyên thủy, từ “bác sĩ” có nghĩa là người học rộng hiểu nhiều-tên một chức danh văn học thời xưa. Hán Vũ Đế đã lập ra “ngũ kinh bác sĩ” (五  經  博  士), chuyên truyền thụ học thuyết Nho gia, dưới “ngũ kinh bác sĩ” có 50 đệ tử, những đệ tử này dưới sự chỉ đạo của “ngũ kinh bác sĩ” chuyên học và truyền bá kinh sách Nho gia. Trong bối cảnh số từ không đủ để biểu đạt số ý tưởng, phải dùng tạm chữ “bác sĩ” để thay cho chữ “thầy thuốc” trong các văn bản dịch thuật.

Chiết tự từ WHO. Đây là viết tắt của từ World Health Organisation. Lưu ý chữ Health (sức khỏe) chứ không phải là doctor (bác sĩ). Dịch cho đúng thì Tổ chức sức khỏe thế giới chứ không phải Tổ chức y tế thế giới. Do đó, nếu ông Bùi Đình Sệnh, một sinh viên tốt nghiệp trường đại học Bách Khoa Hà Nội, có chuyên môn về sức khỏe không cần dùng đến thuốc được lên làm tổng giám đốc của WHO thì cũng không có gì là quá đáng.

Kiên Trần viết: “Điều động trời mà WHO bỏ sót đó là ông này có lịch sử hùng hồn che giấu 3 dịch bệnh (epidemics) tại chính đất nước Ethiopia của ông.” Sai. Cái sai này bắt đầu không phải từ Tedros mà chính là từ WHO,  khi tổ chức này không tạo ra cơ cấu mở để người ngoài ngành lên tiếng. Vì vậy, tin tức bị bịt đi là do nguyên lý của WHO, không có nguyên lý sai này thì Tedros không thể che giấu dịch bệnh. Bao nhiêu năm, giá thuốc, giá viện phí tăng vọt, con em Việt Nam không có tiền chữa bệnh đâm ra làm liều là nhờ một phần lớn công sức của WHO.

Chuyện vui: có một người bị tai nạn giao thông gãy chân. Mang đến cho bệnh viện đa khoa lớn, chữa 5 triệu không lành. Một thầy thuốc Đông y chữa nó bằng lá cây, chỉ hết 50 000 đồng. Nhưng WHO không gọi ông Đông y đó là khoa học. Tức, WHO duy trì Tây y và bác bỏ Đông y. Đây mới là tội lớn của WHO mà nay họ đang sửa bằng cách sắp sửa công nhận Đông y cũng là một khoa học.

Tuy nhiên bài của bạn Kiên Trần cũng có chỗ đúng. Liên Hiệp Quốc và WHO chọn người không qua trưng cầu dân ý, đây là một cái bậy. Nếu không bảo đảm tính khoáng đại, bất kỳ cơ quan y tế nào trên quả địa cầu cũng sẽ trở thành một băng đảng. May sao, vào năm 2017, đã có kỹ sư ngườiViệt hải ngoại chế ra được hệ thống trưng  cầu dân ý. Liên Hợp Quốc, hay WHO, không chế ra được, thì phải mua. Mua xong để các y bác sĩ (đã tham gia WHO) bỏ phiếu chọn ra chủ tịch, chứ không thể chỉ định cảm tính như vầy. Một quốc gia cũng thế, bộ trưởng bộ y tế phải do các y dược sĩ bầu ra, dưới một cuộc phổ thông đầu phiếu trong ngành, có sự chứng giám của quốc dân đồng bào để bảo đảm tính khoáng đại.

Tôi rất mến Kiên Trần- người kỹ sư công nghệ thông tin tài năng. Kiên Trần hiện đang làm trong ngân hàng tại Thụy Sĩ, và có những bài luận về tin học rất đặc sắc, bạn đọc có dịp nên vào xem.  Thỉnh thoảng tôi có vào nghe radio của anh.

Việc cải tổ, thậm chí là một cuộc cách mạng trong nguyên lý của WHO sẽ là tất yếu.

Tôi muốn gửi bài này cho bạn bè, hỏi bạn tôi là fan của Kiên Trần nhưng không ai có liên lạc của anh.

Liên lạc tác giả:

Email: tonphi2021@gmail.com

Whatsapp: +841644331741

Đính kèm: Kiên Trần- Sự thật động trời về WHO: https://www.facebook.com/kientranhandbook/posts/2593792544057881

Mời bạn ghé thăm  radio Kiên Trần:

https://soundcloud.com/radiokientran/