Những ngày qua, mạng xã hội ca ngợi hiệu trưởng Lê Vinh Danh của trường đại học Tôn Đức Thắng. Với các tên tuổi như nhà báo Bạch Hoàn, và nhiều nhà báo khác nữa, cùng vào ngợi khen ông.

Khi viết những dòng này, chúng ta cùng nhớ lại câu văn của giáo sư Đào Mộng Nam, rằng người thật thà thì không bao giờ có tiền trong nhà. Cũng vậy đối với báo chí, những nhà báo thật thà thì tiền đâu phấn son trang điểm? Việc ở trường đại học Tôn Đức Thắng cũng vậy, phức tạp hơn quý bạn nghĩ rất nhiều.  

Đợi cho người ta ngợi ca Lê Vinh Danh xong, chúng tôi mới vào bài này. Nó đã khởi động từ đầu năm 2019. Lê Vinh Danh sai lính đến cầu cứu phong trào sinh viên Việt Nam nhưng các sinh viên chỉ trả lời xã giao. Bởi vì, chúng tôi biết việc trước đó nữa ở trường Tôn Đức Thắng. 

Chuyện thứ nhất, đại học Tôn Đức Thắng mượn danh tiếng của giáo sư Nguyễn Đăng Hưng, nhờ ông xây dựng tờ tạp chí khoa học chuẩn quốc tế. (Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng là người rất quen thân với  sinh viên chúng tôi và có nhiều vận động quốc tế cho các sinh viên.) Trong tờ hợp đồng giữa Lê Vinh Danh và giáo sư cố vấn Nguyễn Đăng Hưng, có nội dung rất tổng quát và trên thực tế giáo sư Hưng đã giúp hiệu trưởng Tôn Đức Thắng rất nhiều việc : đọc huấn từ ngày cấp bằng, góp ý với giảng viên về phong thái khoa học và liêm chính trong sinh hoạt khoa học và giáo dục, thảo đề án chương trình cao học về tính toán trong xây dựng, tham gia tổ chức Hội Nghị khoa học quốc tế, giới thiệu các tiến sỹ trẻ về tham gia giảng dạy, tổ chức cho các giáo sư quốc tế về thăm trường, thiết kế bằng Tiến sỹ danh dự cho giáo sư Bùi Huy Đường, nhà khoa học Việt kiều tại Pháp về tham gia Hội Nghị…. Hợp đồng có nhắc đến khả năng cho ra đời một tạp chí khoa học, nhưng vì chưa hình dung được sẽ thế nào nên không nói rõ ai sẽ là Tổng Biên Tập, ai là chủ quản,  không có định hình qua điều khoản rõ ràng.

Nhưng khi nhà xuất bản Springer chấp nhận đứng ta đầu tư (đây là một vinh dự có được nhờ uy tín của các nhà khoa học trong ban biên tập). Theo sự tín nhiệm của 45 nhà khoa học, nhà xuất bàn chọn giáo sư Nguyễn Đăng Hưng làm tổng biên tập và ký hợp đồng chính thức với cá nhân giáo sư Hưng, chọn địa chỉ chính thức tại Đại Học Tôn Đức Thắng. Với sự can thiệp trực tiếp của giáo sư Hưng, LOGO của Đại Học Tôn Đức Thắng được đưa vào trang bìa…

Nhưng ông Lê Vinh Danh còn đòi hơn nhiều. Ông đưa thêm những đề nghị khá phi lý : đưa tên ông ta vào trang nhất. Không được ! Ông ta đòi trong bài viết dẫn nhập số đầu nên nhắc rõ ông là là sáng lập… Không được vì thức tế không như vậy ! Ông ta đã uy hiếp tinh thần giáo sư Hưng bằng cách hình sự hóa vụ việc, tố cáo với công an quận 7 là giáo sư Hưng đang sáng đoạt tài sản (tạp chí) cùng một lúc đút đơn kiện giáo sư Hưng ra tòa án quận 9, đòi bồi thường thiệt hại (hòan lại lương cố vấn), có lời xin lỗi. Không được lại đòi có lời cám ơn ( !) vân vân… Không may cho ông Lê Vinh Danh là sau khi thấy những đòi hỏi quá đáng và rất ư là thiếu liêm chính của ông ta, giáo sư Hưng đã tiên đoán nguy cơ thủ đoạn xấu, đưa ra ngay  thỏa thuận đôi bên chia tay trong êm đẹp, không phức tạp hóa vấn đề, không kiện tụng tranh chấp. Thỏa thuận có văn bản hẳn hoi, có chữ ký của hai bên !

Thế mà sau đó ông Lê Vinh Danh ỷ mạnh lật lọng và đưa sự việc ra công an và tòa án với mục đích bôi nhọ giáo sư Hưng như đã nói ở trên. Tiến sĩ Lê văn Út lại tự cho mình đã là người đã được Springer tín nhiệm, lợi dụng nắm được hồ sơ vì đã được Giáo sư Hưng nhận làm thư ký trong quá trình hình thành tạp chí APJCEN.

Cũng may giáo sư Hưng đã lưu trữ toàn bộ hồ sơ gốc và sau một thời gian hiểu sai, công luận đã được soi sáng, nhà xuất bản và Ban Biên Tập đã đứng ra khẵn định sự thật và mọi việc cuối cùng đã sáng tỏ.

 Khi tòa triệu tập thì Lê Vinh Danh lại cáo ốm không ra. Mình kiện người ta, uy hiếp người ta,  người ta thuê luật sư để đáp trả vụ kiện, tòa mở ra, mà mình không ra mặt, là sao? Thưa, Lê Vinh Danh đã chủ quan không ngờ được sức chống trả vững chắc và ôn hòa của giáo sư Nguyễn Đăng Hưng tuy là người tuổi đã cao…

Giáo sư đã cho ông Lê Vinh Danh biết rõ là khoa học không thế chiếm đoạt được, không thể dùng tiền để mua mà phải học hành, nghiên cứu nghiêm túc thâm sâu, phải có thời gian cho phát triển !

Đây là cuộc chiến đấu đầu tiên cho sự liêm chính trong khoa học và ông Lê Vinh Danh tuy với bộ sậu đông đảo, tài chính dồi dào, thế lực đáng kể, có trợ giúp của vài tiến sỹ, một giáo sư quốc tế, cuối cùng đã phải bó tay vì không có chính nghĩa !

Sau vụ này, nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực cơ tính tóa đã nghỉ chơi với đại học Tôn Đức Thắng.  Các nhà khoa học Việt kiều tâm huyết đã từ chối mời mọc của Đại học Tôn Đức Thắng. Uy tín học thuật của giới đại học Việt Nam đã giảm sút nghiêm trọng trên quốc tế. Một lần bất tín, vạn lần bất tin. 

Chuyện thứ hai, bắt sinh viên sử dụng thư viện trường. Hồi bé ở quê tôi cũng bắt học sinh nộp mỗi em 5-10 000 để mua sách cho thư viện trường, có em nào là không dám nộp? . Nói chung là để đối phó với các đoàn thanh tra. Tại trường Tôn Đức Thắng, có em không lên thư viện, bị trường dọa cấm thi. Có một bài báo đăng lên về vụ đó, trường phải mời em này lên ôn tồn, “khoan hồng”,…rồi cuối cùng cho em đó thi. Sự việc này xảy ra ở Việt Nam nên chúng ta gọi là em sinh viên được nhận “khoan hồng” từ nhà trường, nếu nó xảy ra ở Âu-Mỹ thì ông chính hiệu trưởng phải mất việc.

Những chuyện này, đừng nói là các nhà báo như Bạch Hoàn không biết.  Bây giờ tổ chức một cuộc gặp giữa sinh viên đại học Tôn Đức Thắng và nhà báo Bạch Hoàn thì chắc chắn là nhà báo Bạch Hoàn không dám gặp mặt. Có lần tôi đến để hỏi cho phải trái các sự việc trên, xưng là nhà báo,  bảo vệ không biết chúng tôi là ai, không có thẻ nhà báo, nên mời ra. Sau này đến lúc gặp nạn, hiệu trưởng Lê Vinh Danh nhờ một số sinh viên gửi tài liệu đến nhờ chúng tôi can thiệp, chúng tôi chưa trả lời vì còn có những trường hợp oan ức hơn cần được che chở.   

Chúng tôi chỉ kể hai chuyện đó ra để bạn đọc hình dung chất lượng nhà trường. Còn chuyện bảng xếp hạng thì trường Tôn Đức Thắng lọt vào top 1000 trường cũng giống như chuyện ngân hàng Vietcombank, Viettinbank…ngân hàng nào cũng có giải thưởng “ngân hàng tốt nhất Việt Nam” của một công ty thẩm định nước ngoài nào đó, nhưng làm mất tiền gửi của khách thì không chịu trả. Người ta khiếu nại thì đưa còng số 8 và nhà tù ra dọa. Chuyện bảng xếp hạng cũng vậy. Các tổ chức làm xếp hạng có trung thực hay không thì quý bạn cũng biết rồi, họ cũng phải xin tiền của trường học/ngân hàng/công ty xin được xếp hạng để sống. Thành ra, các bảng xếp hạng có thể không công tâm. Đối với trường đại học, tiền nộp cho bảng xếp hạng lấy đâu ra, cũng tiền từ sinh viên cả, kể cả các trường bên Úc. Nói như Đức Khai Quốc Công Nguyễn Trãi, rằng “Bại nhân nghĩa, nát cả đất trời”. Thà không có mét, lít, thước, thốn thì con người bớt vong thân hơn. 

Về hiệu trưởng Lê Vinh Danh, có cả 1 mạng sinh viên tố cáo ông ta lật lọng học phí. Tôi gửi lời khuyên các em này, tạm thời nhẫn nhục học cho xong, lấy cái bằng, rồi ra trường thích nói gì thì nói.  Việc lạm thu của sinh viên, tất nhiên không thể đổ tội cho hiệu trưởng Lê Vinh Danh vì “các khoa thu chứ trường có thu đâu?!” Cũng như, không thể hỏi ông vua rằng ông có biết lính của ông đánh dân không, ông sẽ trả lời: “Bọn nó làm tôi đâu có biết.”

Điều vô lý cơm bữa ở đại học Tôn Đức Thắng: một em sinh viên đóng 600 ngàn học môn X. Em đó thi rớt. Lần sau, học lại và thi lại. Cũng phải đóng 600 ngàn, thật không có gì vô lý hơn, khi em này đã đóng lần trước rồi. Có những em sinh viên nghèo, không thể tùy tiện thu của các em.  Lẽ ra nên qui định định một lần đóng cho tối đa hai lần thi !

Điều vô lý nữa: Tại sao làm bài thi giữa kỳ năm nay rồi, năm sau học lại thì phải làm bài thi giữa kỳ tiếp? Tại sao cuối kỳ lần trước sinh viên đã nộp bài rồi, kỳ hai học lại cùng môn đó, lại bắt em ấy nộp bài cuối kỳ nữa? Hỏi thì cô giáo Việt Nam bảo là cô không giữ bài thi của em. Bên Nhật, bảo quản vô thời hạn mọi bài kiểm tra của sinh viên. Thậm chí, đến bài thi của đứa học sinh cấp 3 cũng bảo quản vô thời hạn, thì không có lý gì lại đốt bài thi của sinh viên đại học. 

Bạn tôi là sinh viên du học ở Hàn Quốc, liên lạc về bảo rằng ở Việt Nam mình nhiều cái vô lý quá. Sở dĩ những sự vô lý ấy tồn tại được lâu, là vì con người ai lo cho thân người nấy.  Đó là nói về sinh viên. Giảng viên Việt Nam không dám lên tiếng đòi các quyền lợi hết sức cơ bản và dễ thương cho sinh viên, vì họ cũng sợ. Đừng lo, luật lệ sinh ra để phục vụ cho con người chứ không phải đày đọa con người. 

Chúng tôi có hồ sơ nguồn về các vụ việc ở đại học Tôn Đức Thắng. Nhưng hy vọng sẽ không phải dùng đến nó. Nó chỉ dùng để làm các cuộc thương lượng giữa Bộ giáo dục và đại diện của sinh viên sau này.  Hiện tại các hồ sơ đang giữ kín trao đổi!  Ngoài hồ sơ, chúng tôi còn có các nhân chứng.

Về việc tổng liên đoàn lao động Việt Nam, vì sao đối diện với nguy cơ vỡ quỹ? Khi một người lao động, từ cô lao công đến ông bác sỹ, nạp tiền 1% thu nhập mỗi tháng cho tổng liên đoàn, thì, tổng liên đoàn có nghĩa vụ phải nạp bản sao kê chi tiết mọi thu chi và gửi đến cho người lao công. Thường người ta gửi đến qua email dạng pdf, hoặc gửi thư trực tiếp đến nhà qua bưu điện. Tổng liên đoàn lao công được tự do hoạt động, được bảo trợ bởi quyền lực hành chính,  nên không có lý gì lại không làm nổi một báo cáo thu chi hàng năm. Đến xảy ra mâu thuẫn lợi ích thì mới lòi ra. 

Trường công lập phải miễn phí. Ngày nay, trường công lập nhưng thu chi thì không ai biết vào những khoản gì, chỉ một số ít bộ sậu trong nhà trường mới biết.  Tuyển sinh ào ạt, trường công sẽ biến thành cái chi chi? Như đã nói, mọi thứ trên đời đều để lại dấu vết, thu và chi vào những khoản gì, không thể giấu được. Tất nhiên, sinh viên không lấy đó làm bực tức, mà đi đến một hiến chương, hiến ước để thay đổi vấn đề. 

Sài Gòn, sinh viên thời đệ nhất và đệ nhị Cộng Hòa được đi học miễn phí. Chúng ta cùng mong ước cho nhà trường và sinh viên Việt Nam sẽ gặp mặt nhau để thương lượng, để hai bên cùng được lợi, thay vì lôi đầu nhau lên các diễn đàn. Tất nhiên, đại diện của sinh viên phải là đại diện thật, chứ không phải là “cử tri chuyên trách” cầm micro lặp lại theo lời nhà trường, đó không phải là ngoan.

Chúng ta làm việc, không chỉ làm cho chúng ta. Chúng ta làm cho lứa đàn em sau, mỗi ngày đến trường là một ngày vui, đừng như lứa đàn anh đi trước, một thế hệ đã phải sống cúi đầu.  

Việt Nam, ngày 25 tháng 09 năm 2020.

Tôn Phi.

Liên lạc:

Email: tonphi2021@gmail.com

Whatsapp: +84344331741