Nhận được một đồ án thiết kế làng Việt Nam hiện đại, đề xuất xây dựng các ngôi làng với đầy đủ tiện nghi, ổn định về không gian vật chất lẫn tinh thần, sẽ trở thành những đơn vị tự chủ sinh thái, những tế bào mạnh mẽ trong chi thể của một đô thị chúng tôi có một số suy nghĩ phác thảo mô hình làng cho tương lai rất gần của Việt Nam hay một “liên bang Đông Dương” như kỳ vọng về một cuộc sát nhập không dựa trên con đường thực dân.

Nếu phục hồi y nguyên như các lần trước thì nhất định không có được nữa và cũng không nên có, vì đời sống đã biến đổi tận gốc. Tuy nhiên nếu nói về mô hình làng hiện đại, nghĩa là làng đã lột xác, giữ những nguyên lý nhân bản tâm linh thì ta có thể nói làng được phục hồi, thậm chí không thua gì thành phố.

Vấn đề chỗ ở.

Vì đất đã bán như hàng hóa gần hết rồi, cho nên không còn quá sớm để bàn về vấn đề xây dựng lại xã hội Việt Nam mà khởi nguyên là quân phân ruộng đất, mọi người phải có chỗ ở. Giải pháp ở đây là Quân phân ruộng đất.

Có người bình luận, một cách thành tâm, không hề ác ý, rằng nếu quân phân ruộng đất thì thanh niên không có động cơ phấn đấu. Điều này sai. Các chế độ đấu giá bán đất đã đi đến chỗ biến đoàn dân thành đoàn thú tranh ăn.  Nếu không quân phân ruộng đất, hầu hết đất đai rơi vào các tập đoàn lớn, tuổi trẻ không thể có được chỗ ở. Vậy quân phân ruộng đất là đúng, vấn đề là làm thể nào để phân chia cho hài hòa. Vào thời liên bang Viêm Việt, làng Việt Nam đã quân phân ruộng đất thành công, mà đỉnh cao rực rỡ là miền Nam Việt Nam. Thời nay, hoàng kim thời đại sắp tới một lần nữa, không có gì lại không giải quyết được vấn đề chỗ ở cho toàn dân. Không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng (Bất hoạn quả nhi hoạn bất quân).

Đề xuất: các làng xây như hình tổ ong, mỗi người được một phòng riêng trong tổ ong, diện tích khoảng 3 m x 3m x 3m, phòng 3 mét chiều dài, 3 mét chiều rộng. Thanh niên đến 18 tuổi được vào ở trong tổ ong như vậy. Căng-tin dùng chung, đến bữa được cấp 1 suất ăn tự chọn. Những cặp đôi đến lúc lập gia đình thì được cấp diện tích gấp đôi. Làng phải đủ lương thực cho dân trong tối thiểu khoảng 3 tháng. Mới nhìn qua thì đó là một con số khổng lồ song nếu phân bố có khoa học thì không hề là vô lý.

Vấn đề việc làm.

Việc làm là vấn đề nan giải hiện nay. Số việc làm trên đầu người giảm dần, mọi người phải chen lấn nhau. Làng Việt Nam giải quyết được vấn đề việc làm, cho khoảng 60% dân số trong độ tuổi trưởng thành. 40% dân số còn lại ăn trợ cấp trong thời gian chờ được phân phối việc làm. Trong thời buổi chuyên môn hóa lao động đến mức điên rồ (lời của giáo sư Trịnh Xuân Thuận) hiện nay, có được việc làm là điều khá khó khăn. Trong một quy hoạch khoa học, người ta không cần phải đổ xô về thành thị để tìm kiếm việc làm, trừ một số ngành nghề hết sức đặc thù thì phải lên trung tâm thành phố.

Đình làng.

Con người không còn an lạc như trước. Nhà thương điên và nhà tù mọc lên nhiều mà không ai biết nguyên nhân. Vấn đề là ở thế kỷ XXI này, người Việt Nam gặp khủng hoảng tinh thần, y như cơn khủng hoàng tinh thần ở Bắc Âu vào cuối thế kỷ trước, thế kỷ XX.

Đình làng giải quyết được các vấn đề về tinh thần. Nó vừa là công viên, nơi gặp gỡ chung. Nó vừa là nơi bàn chuyện. Nếu làng như cái tổ ong thì có thể đặt đình làng ở rung tâm của tổ ong. Mô hình làng mới của Việt Nam hơn hẳn mô hình làng ở Mã-Lai, mặc dù mô hình làng hiện đại ở Mã-Lai đã rất thành công.

Ý niệm cư an tư nguy.

Cư an tư nguy là lúc đang còn an toàn thì phải suy nghĩ cho lúc khó khăn về sau. Ý niệm “Cư an tư nguy” được phát biểu lần đầu bởi (dường như là) chuẩn tướng Lam Sơn Phan Đình Tứ. Bạn đọc muốn bổ sung thêm ý kiến gì? Hãy gửi thư về cho chúng tôi theo địa chỉ dưới đây.

Nhạc trưởng.

Lối đô thị hóa đã thất bại, như các phong trào Antifar hay đập phá khắp nơi. Làng là đơn vị dân cư tự chủ sinh thái và quy mô tối ưu, với các hệ thống không, thủy, bộ tầm ngắn và tầm xa, sử dụng nhiệt năng và điện năng tối tân. Với một mô hình làng hiện dại như thế, không lý gì mai vàng không khắp chốn đâm chồi, nẩy hoa. Định cư trong một làng hiện đại ở nông thôn lại là chọn lựa hàng đầu của người dân.

Gỉa sử đề án trên là đúng, thì vận hành làng theo nguyên lý nào, hay trên triết thuyết nào? Thưa, đó là chủ đạo Việt hay triết Việt. Chủ đạo Việt có truyền thống vô bại và văn hóa đại hòa, được ấn chỉ, ấn quyết và đã ấn chứng trong suốt nguồn mạch văn hiến Văn Lang, lấy làng làm căn bản xã hội. Chủ đạo Việt đã hướng dẫn để xây dựng một mô hình làng như trên.

Tôn Phi

tonphi2021@gmail.com