Nền đạo đức Tin Lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản.
Phần 22: Khoa học, nghề nghiệp và sứ mệnh.

Trong số các nhà nghiên cứu về chủ nghĩa tư bản đời đầu, Max Webber được coi là người có uy tín nhất.

Hiện nay, ở Canada, mỗi người được nhận 2000 Usd để chỉ ở trong nhà. Hàng tháng nhận đều đặn như vậy cho đến lúc chính phủ cho rằng đã dẹp xong nạn Covid. Chính phủ đưa đến tận nhà cho từng hộ dân, không cần hộ dân phải làm đơn xin như thế làm gì cho mất công.

Thời gian là câu trả lời xác đáng nhất. Giá trị nào đúng được bảo tồn và tôn vinh. Canada là nước tư bản trẻ nhất (nước Mỹ đã là tư bản già). Vì là tư bản trẻ, cho nên Canada đúc rút được các kinh nghiệm từ các nước tư bản đi trước. Tác phẩm “Nền đạo đức Tin Lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản” của Max Webber được sử dụng thuần thục.

Chủ nghĩa tư bản, qua ví dụ Canada, cho thấy rằng nó được kế thừa và phát triển có tuần tự, giống như bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học của Mendeleev. Max Webber là người nhìn ra trúng vấn đề, rằng chủ nghĩa tư bản phải đi đôi với nền đạo đức Tin Lành. Thời Karl Marx, chủ nghĩa tư bản đi đôi với nền đạo đức Công Giáo, một nền đạo đức xin-cho, gây ra không biết bao nhiêu thảm họa cho người khốn khổ. Vì vậy, công thức tính bóc lột ( giá trị thặng dư) của Karl Marx được các kinh tế gia đánh đâu lỗ đó ca ngợi là khoa học. Nay, các công thức đó không tồn tại nữa. Còn các công thức trông có vẻ đơn sơ hơn của Max Webber thì vẫn còn, và càng ngày càng hiện ra sáng rõ.
Ngày nay, Công Giáo đã đỡ hơn trước. Một số nước Công giáo đầu tầu như Ba Lan thể hiện một đời sống ngăn nắp, giàu có, không có nạn vô sản. Ngoài Ba Lan, các nước Công giáo khác có xu hướng đi theo văn minh Tin Lành.

Chủ nghĩa tư bản, may mắn cho nó, là không biến thành chủ thuyết. Nếu nó biến thành chủ thuyết thì buộc phải lấy súng đạn, nhà tù để bảo vệ cái sai. May sao, nội hàm của chủ nghĩa tư bản không sai, tư bản không biến thành chủ thuyết, và nhất là, tư bản được làm chứng bởi Kinh Thánh. Bởi vậy, chủ nghĩa tư bản là tất yếu, dù muốn thừa nhận hay không.

Các nhà khoa học giả hiệu, vùng vẫy được một thời gian, rồi cũng tắt. Chỉ có Max Webber là đi được cùng năm tháng. Lương Kim Định cũng vậy, sống mãi với thời gian.

Bên Anh, một nhà khoa học xã hội có giá trị cao hơn cô thu ngân trong ngân hàng. Bên ta, người ta tranh nhau vô làm thu ngân, còn anh khoa học xã hội thì ngậm ngùi không có nơi tiêu thụ sản phẩm. Một thời gian tới, nhà khoa học xã hội sẽ có giá cực kỳ cao.

Vinh danh Max Webber. Khoa học, nghề nghiệp và sứ mệnh.

Sài Gòn, ngày 8 tháng 7 năm 2021.
Lê Minh Tôn
Hộp thư góp ý: tonphi2021@gmail.com