Những ngày này, chế độ nhà Castro ở Cuba sắp sụp đổ. Người ta chửi Phidel rất nhiều. Vì vậy, đòi hỏi cần phải có một bài, ít nhiều mang tính học thuật, để lý giải tại sao Phidel thua.

Thứ nhất, quân của Phidel Castro không giết hại được nhóm đầu não của Batista. Tổng thống Fulgencio Batista và đàn em, bao gồm bộ tổng tham mưu, chạy sang Mỹ trước ngày thủ đô La Habana thất thủ. Tại đây, họ lập sở tổng chỉ huy để phục vụ cho ngày phục quốc. Vì Cuba là nước nằm trong thỏa thuận Liên Hiệp Quốc nên Hoa Kỳ có công pháp quốc tế để bảo vệ Cuba. CIA nuôi dưỡng và hậu thuẫn cho “đàn con” của Batista về nước. Một kế hoạch của chính phủ Hoa Kỳ là 100 năm. Nay, mới năm thứ 62 mà Phidel đã thua.

Thứ hai, Cuba là đảo biệt lập. Không một nước nào trong khối có thể đến viện trợ cho Cuba. Mặt biển bị Hoa Kỳ và Batista tổ chức cấm vận, Cuba không thể nhập thứ gì. Ta xem trong tiểu thuyết Bố già của văn hào Ý Mario Puzo. Chỉ có các đảng mafia thật lớn như gia đình Corleone mới dám qua mặt chính phủ Mỹ sang Cuba buôn bán.

Thứ ba, và quan trọng nhất. Người Cuba chủ yếu là từ Tây Ban Nha chạy sang. Phidel không muốn phá hoại nền văn hóa của Cuba. Anh thừa hiểu rằng văn hóa hiệp sĩ Thiên Chúa Giáo Tây Ban Nha cao hơn văn hóa Bolsevich Nga gấp mấy lần. Phidel là một Cơ-đốc nhân, được tiếp nhận giáo dục đại học.

Thứ tư, giáo dục trung thực. Trường đại học không cưỡng ép dạy chủ nghĩa Marx hay chủ nghĩa Lê-nin. Em nào muốn học thì học, không thì thôi. Nội dung rất trung thực. Cho nên sinh viên mới hiểu về chủ nghĩa Marx và mới chống lại nó. Sinh viên Cuba được tự do trao đổi, lập hội khoáng đại, miễn là đừng xuống đường tuần hành, thì Phidel khuyến khích hoạt động. Có thể nói, Phidel đã sửa soạn cho ngày thua. Chất lượng đầu ra của sinh viên Cuba cao hơn chất lượng đầu ra của sinh viên Trung Quốc. Bằng bác sĩ của Cuba tương đương bằng bác sĩ của Mỹ, học xong được sang làm ngay. Giảng đường có sự thiêng liêng của giảng đường.

Công chức của Cuba giữ văn hóa quý tộc từ thời Batista, không biết xảo ngôn, nên không thể giữ chế độ.

Thứ năm, Phidel không muốn duy trì mạng lưới cảnh sát. Hãy coi anh cảnh sát Cuba, đối xử với dân rất hào hiệp, không đánh người không có vũ khí, hệt như hiệp sĩ Tây Ban Nha lúc đấu kiếm. Đối thủ bị rớt kiếm. Hiệp sĩ Tây Ban Nha cho thời gian nhặt kiếm lên rồi mới đấu tiếp. Văn hóa của họ quá cao.

Báo chí quốc doanh của Cuba cũng không chơi trò triệt hạ nhân cách của đối lập. Văn hóa hiệp sĩ không cho phép họ làm điêù đó. Nền văn hóa hiệp sĩ ( nền văn hiến) từ Tây Ban Nha chuyển sang Cuba được bảo tồn.

Vì vậy, Phidel thua. Thua trong thế thắng. Em trai, Raul Castro, đến Venezuela trong danh dự.

Các hoàng tử và công chúa nhà Batista vẫn chưa lộ diện. Nhưng chúng ta biết rằng, họ là những người cao thượng. Ngày về của gia đình Batista sắp đến gần. Chúng ta cùng tin rằng, trong ngày đó, nhà Batista sẽ không trả thù nhà Phidel. Dân tộc Cuba được bảo tồn.

Ngày 13 tháng 07 năm 2021
Lê Minh Tôn

Góp ý tác giả: tonphi2021@gmail.com