Ngày nay, nhiều người học triết bị thui chột khả năng suy tư. Trong xã hội không còn những tiểu luận vang bóng một thời như tạp chí Phương Đông thời đệ nhất và đệ nhị Cộng Hòa. Vậy, ta đi tìm căn nguyên vì sao.

Có người nói do nguyên nhân thể chế chính trị. Điều này chiếm khoảng 40% nguyên nhân. Đồng ý rằng thể chế chính trị bọp chết các thiên tài triết lý. Một trang mạng triết học mọc lên, dựng tường lửa không cho truy cập. Một nhà lý luận xuất hiện, chặn không cho có việc làm. Trường hợp nặng nữa thì chặn chỗ ở và triệt hạ nhân cách. Chúng ta đã chứng kiến đủ rồi. Nhưng, nó chỉ chiếm 40%.

Bởi vì, những người chạy sang được nước ngoài, cũng không có tiểu luận triết xứng tầm. Lâu lắm rồi không xuất hiện những người như Schopenhauer, Heidegger, K.Jung, Kierkergard. Mặc dù ở Đức, ở Ý, ở Pháp thì tự do, không ai sang đó đe dọa bạn và gia đình cả, thì cũng vắng bóng triết gia tốt. Vậy nên, ta nói, 60% nguyên nhân làm cho nền triết học Việt Nam bị như ngày hôm nay là do bản thân nội tại của nó.

Thứ nhất, về chương trình đào tạo. Ngành triết học trong trường ốc bắt sinh viên học đủ 180 mục triết. Thực chất, đó là học lịch sử các trường phái triết học chứ không phải học làm triết. Điều này giống như đào tạo kỹ sư xây dựng bằng cách cho nó đi tham quan các công trình kiểu cỡi ngựa xem hoa, ra trường nó miêu tả được hình dáng các trường phái kiến trúc chứ không biết tính sức bền vật liệu, đặt cọc, thép…

Do đó những năm gần đây người ta sửa soạn cho ngành triết văn. Ngành triết văn đào tạo ra triết gia, tức là người làm triết khi có vấn đề cần giải quyết trong xã hội, trong khi ngành triết học chỉ đào tạo ra người biết lịch sử các trường phái triết. Hai ngành này khác nhau, như kỹ sư xây dựng khác với chuyên viên địa ốc.

Thứ hai, đa số những người học triết mắc bệnh xảo ngôn.

Đi học, bố mẹ cho tiền, giáo hội cho học bổng, nhà nước cho ưu đãi. Vì vậy, người ta có xu hướng bảo vệ quan điểm cuả gia đình, hoặc giáo hội, hoặc nhà nước. Họ tin rằng mình là người tốt, và ra sức bảo vệ quan điểm đó, bằng những giọng văn ôn tồn từ tốn, người ngoài không biết là xảo ngôn.

Ví dụ, có một giáo hội nọ thời điểm A1 thì có vẻ tốt, sang thời điểm A2 thì hóa ra xấu. Cô cử nhân triết học nói rằng đó là do đời sau (A2) làm hư, chứ không phải do đời trước ( A1) vốn hư. Khi nói ra những lời ấy, cô cử nhân triết học nghĩ rằng mình đang bảo vệ giáo hội, bảo vệ lẽ phải.

Đối với những loại xảo ngôn như vậy, phải cho khoa học tự nhiên vào cuộc. Người ta cho kinh điển ban đầu (A1) vào một cộng đồng mô phỏng. Máy tính xổ ra kết quả, đầu ra của cộng đồng đó rất xấu. Đem kết quả cho cô cử nhân triết học coi, cô này rất ngạc nhiên. Giáo hội hư từ A1 chứ không phải hư từ A2, tức là hư từ trong chủ thuyết, chứ không phải hư ở người thực hành.

Điều gì sẽ xảy ra nếu cô cử nhân triết học không biết kết quả mô phỏng toán học mà vẫn tiếp tục đi bảo vệ chủ thuyết cũ? Đặc biệt, nếu cô này lên được thạc sĩ, tiến sĩ, hoặc giáo sư thì lại càng nguy hiểm hơn. Cô giáo sẽ tẩy não học sinh.

Ta phân biệt giữa “nhồi sọ” và “tẩy não”. “Nhồi sọ” là nhét quá nhiều sách vở vào đầu một người, khiến người đó bội thực. “Tẩy não” không phải là “nhồi sọ”, nhưng “tẩy não” làm cho con người không còn khả năng nhận biết đúng sai thiện ác. Ví dụ, các nông dân bị Polpot tẩy não bên Campuchia hay các học sinh bị tẩy não tham gia phong trào Black Lives Matter năm 2020 ở Mỹ. “Tẩy não” nguy hiểm gấp nhiều lần so với “nhồi sọ”. Thậm chí, nhiều người “giỏi” cũng bị tẩy não.

“Mặt đất hoang tàn và tối tăm.” May mà có chiếc máy tính làm lộ rõ ra tất cả. Thời gian trôi qua đủ lâu ( khoảng 2000 năm) để cho chủ thuyết lộ rõ ra bản chất.

Vì triết học, thần học phần đa là xảo ngôn, nên mới đẻ ra nạn vô thần. Người vô thần nói rằng thế giới sẽ tốt đẹp hơn nếu không có tôn giáo ( giáo sư tiến sĩ Nguyễn Hữu Liêm, Mỹ). Không có tôn giáo thì thế giới sẽ như thế nào? Ok. Đưa thuyết vô thần thuần khiết vào trong máy tính. Kết quả máy tính chạy ra thì rất công bằng. Kết quả đầu ra cũng rất là dở, xã hội mô phỏng những người vô thần càng hủy diệt nhanh hơn. Ông Nguyễn Hữu Liêm nếu thấy kết quả mô phỏng thì hẳn là hết xảo ngôn.

Vì sao ngành triết học của thế giới bị hỏng, đến đây bạn đã hình dung ra. Vì không mô hình hóa toán học được cho các chủ thuyết, nên sa vào nạn toàn cầu hóa, chủ thuyết nào cũng được, tôn giáo nào cũng tốt, vô thần càng không sao.

Đối với những thứ lẩu thập cẩm này, đem chúng đi kiểm nghiệm. Từ triết học Socrates đến triết học Kant, Hegel chiếm phần lớn thời lượng, từ Jean Paul Sartre đến Hippy, từ Bà La Môn đến Phật giáo…ôm bảng điểm dưới mức đầu ra về nhà cả.

Người ta nói, có ổ khóa thì có chìa khóa. Ngành triết văn ( philo-lettres) ra đời là hợp lý. Ngành triết văn cho biết, chủ thuyết, triết lý tiến bộ nhất hiện nay là chủ thuyết Tân Dân Chủ ( New Democracy). Máy tính cho điểm cao nhất. Gặp nhau ở Paris, giáo sư của chủ nghĩa Marx lẳng lặng cáo bệnh rồi lui, y hệt như khi bóng tối gặp ánh sáng là chạy trốn, cũng với tốc độ ánh sáng.

Chủ thuyết Tân Dân Chủ là bản nâng cấp hoàn hảo nhất của Thái Bình minh triết, tức là triết Việt ta, cái nôi của văn minh phương Đông.

Sài Gòn, ngày 21 tháng 7 năm 2021.

Lê Minh Tôn.

Liên lạc tác giả: tonphi2021@gmail.com