Nền đạo đức Tin Lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản
Phần 27: Vì sao Việt Nam không có luật sư đấu tòa quốc tế?

Lê Minh Tôn

Văn hào Anh William Shakespeare soạn vở kịch Người lái buôn thành Venice ( The merchant of Venice). Câu chuyện kể về nạn cho vay nặng lãi ở nước Italia. Một thương nhân, tên là Bassario, để cứu bạn, phải hạ mình đến vay tiền nhà địch thủ Shylock. Tên địch thủ này là kẻ cầm đồ gian mãnh, vô cùng tàn ác. Y ra điều kiện với người thương nhân, nếu ngày hẹn không có trả thì phải để cho hắn lóc một cân thịt trên người. Không còn cách nào khác, người thương nhân ký tên vào giao ước. Đến ngày, thuyền buôn về trễ. Tên cho vay lãi lôi người lái buôn thành Venice ra tòa. Thẩm phán đọc giao ước giữa hai bên, tên cho vay được quyền róc thịt người vay. ( giống hệt văn hóa cho vay lãi ở Việt Nam bây giờ).

Một cô gái, ăn mặc lịch sự, đội tóc giả bước vào tòa. Cô nói rằng mình là luật sư của người lái buôn. Cô đề nghị hòa giải cho hai người. Tên cho vay, thù hận đã ngấm vào tận xương tủy, kiên quyết không đồng ý. Đến đây, người luật sư bảo rằng đồng ý cho tên cho vay róc thịt người lái buôn, song nếu làm đổ một giọt máu của người lái buôn thì nhân viên công lực có quyền trừng trị y ngay tại chỗ. Y cứng miệng, chào thua. Cửa hàng cho vay nặng lãi phải phá sản sau đó.

Sau vụ án này, hoàng gia nước Italia giải trừ nạn cho vay lãi.

Đó là sơ khai của những phiên tòa quốc tế. Một cô gái, không được đào tạo bài bản trường luật, vẫn có thể hạ gục kẻ gian mãnh trước công đường. Công đường nước Ý thật tuyệt vời. Điều tương tự xảy ra trong văn minh pháp đình của Hong Kong, khi trạng sư Châu Tinh Trì ( Nho học) cãi thắng trạng sư Tây học, thẩm phán người Anh căn cứ vào luật pháp Hồng Kông viết bằng chữ Hán phải xử thắng cho Châu Tinh Trì. Châu Tinh Trì dùng chiết tự chữ Hán để bắt bẻ thẩm phán Anh, thẩm phán Anh cho thêm mấy ngày câu giờ, vậy là Châu Tinh Trì cứu được người tử tù. Anh xâm lược Hồng Kông, nhưng, khai sáng cho người Hồng Kông. Như chúng ta thường nói, chốn pháp đình có sự tôn nghiêm của chốn pháp đình, không thể để cho bọn cóc nhái lên ngôi.

Luật pháp quốc tế ngày nay là sự tiếp nối luật pháp châu Âu. Vì vậy, luật sư tranh tụng tòa quốc tế thường là người châu Âu hoặc Mỹ gốc châu Âu. Người châu Á rất ít người theo kịp đẳng cấp của dân da trắng.

Ở Việt Nam, bạn đọc còn nhớ vụ án Trịnh Vĩnh Bình? Doanh nhân Trịnh Vĩnh Bình, vua chả giò, quốc tịch Hà Lan về nước đầu tư. Công an Vũng Tàu lập mưu cướp tài sản của Trịnh Vĩnh Bình, còn nhốt ông trong tù. Căn phòng nóng bức, ở lâu sẽ chết. Nhờ trí thông minh, Trịnh Vĩnh Bình vượt được ngục. Xong rồi, nhờ tiền bạc, ông vượt biển sang Hòa Lan. Tới đây, ông thuê luật sư quốc tế kiện chính phủ Cộng Hòa Xã Hội chủ nghĩa Việt Nam ( sau đây sẽ gọi tắt là Bắc Bộ phủ).

Mỗi năm, Hà Nội đào tạo ra hàng ngàn luật sư, hàng ngàn cử nhân luật. Bọn này có bằng về khoe cha mẹ nhưng học lực yếu. Song, không ai đủ trình độ để ra tòa quốc tế. Bắc Bộ phủ phải sang thuê luật sư Mỹ. Song, trắng đen rõ như ban ngày, Bắc Bộ phủ bị thua, bồi thường số tiền ước tính 30 triệu Usd, và trả lại tất cả nhà máy, hãng xưởng, cao ốc cho doanh nhân Trịnh Vĩnh Bình.

Tại sao Việt Nam lại không có luật sư đấu tòa quốc tế. Để có luật sư đấu tòa quốc tế, cần sửa soạn ít nhất 100 năm. Một nền văn hóa trả thù hèn hạ không thể có luật sư đấu tòa quốc tế. Sinh viên trường luật Hà Nội và Sài Gòn giờ đây học theo lối tụng niệm ( vì khoa và bộ môn ra đề thi theo lối đánh bạc), cho nên ra trường không có khả năng tranh biện. Bạn phải được đào tạo trong một môi trường hiệp sĩ, thì mới có khả năng tranh tụng tòa quốc tế. Ngoại ngữ yếu có thể thuê phiên dịch, tin học yếu có thể thuê hacker, song văn hóa yếu thì không thể thuê ai.

Đừng nghĩ ở hiền sẽ gặp lành. Không ai ở lành bằng Hồ Duy Hải, Lê Đình Kình. Vì vậy, trong tương lai, mỗi người phải có một luật sư riêng.

Vì vậy, chúng ta cần tin tưởng và bám víu vào công pháp quốc tế.