Nền kinh tế tri thức
Phần 14: Vì sao tiến sĩ toán học cũng phải đi xúc than?

• 

• 

• 

• 

Có một lần, tôi và bạn đi xem biểu diễn piano ở quận 3. Tại đây, có một tiến sĩ toán học được mời lên chia sẻ câu chuyện của mình. Đẫm nước mắt, ông kể rằng, cuộc đời mình, ngay cả khi đã có bằng tiến sĩ toán học, vẫn phải đi xúc than mới có tiền sống.
Chính vì vậy, nhà giàu Trung Quốc, bắt con cái phải lao động nặng, rồi mới giao lại cho nó quản lý cơ nghiệp.
Nhiều người Việt, mới là kỹ sư hoặc cử nhân thôi, đã ngại công việc tay chân. Điều này dẫn tới khủng hoảng trong xã hội. Chê lương thấp không làm, đến khi, không tìm được việc làm mới nữa. Tất nhiên, tùy theo thể lực để chọn công việc.
Khi trí thức ngại lao động chân tay, thì đương nhiên, họ sẽ đi làm các việc lừa đảo. Văn hào Nguyễn Huy Thiệp vừa qua đời năm 2021 có nhắc đến điều đó. Bác tôi, một lương y đa khoa đông y, nói rằng, phải lao động, cuốc đất, cuốc vườn, thì mới có thể sáng tạo hay. Nếu ngồi một chỗ sẽ nghĩ luẩn quẩn. Qủa thật, bên Israel, nhà khoa học lội nắng dầm mưa, cho nên phát minh, sáng chế mới nhiều.

“Ngài lại phán cùng A-đam rằng: Vì ngươi nghe theo lời vợ mà ăn trái cây ta đã dặn không nên ăn, vậy, đất sẽ bị rủa sả vì ngươi; trọn đời ngươi phải chịu khó nhọc mới có vật đất sanh ra mà ăn.” Ông kỹ sư Do Thái đổ mồ hôi nhiều hơn mấy sếp văn phòng Việt Nam, Trung Quốc, cho nên phát minh của họ ắt nhiều hơn và thu nhập của họ ắt phải cao hơn.
Những điều tưởng chừng như nhỏ nhất, dễ nhất, nhưng cũng phải bậc trí thức đại tài nhất mới làm được. Đơn giản như việc trồng lúa, phải gặp đúng ông địa chủ thì mới phát triển được, gặp sai người là cả cánh đồng đem đi bán lấy vài xu rồi lại bỏ hoang, dân cả làng lại lũ lượt kéo nhau bỏ xứ đi làm thuê.
Bản chất nền kinh tế Việt Nam bây giờ là nền kinh tế của cán bộ xã ấp. Trung ương nói, cán bộ xã ấp không nghe. Nhà nước không tin tưởng dân, dân không tin tưởng nhà nước.Cho nên, đến cái chứng minh nhân dân hay cái sỏ hộ khẩu mà cũng phải đi phô-tô, công chứng. Bên Do Thái, không bao giờ có chuyện công chứng hộ khẩu. Văn hóa của họ chỉ một lần làm hộ khẩu là đủ, không mất thêm chi phí phô-tô. Tiền bạc thì không nói, nói thêm thời gian chạy đi chạy lại.

Bởi vậy, xã hội Việt Nam buộc phải gian dối. Có những giai đoạn, báo cáo tăng trưởng kinh tế rất cao, Mỹ, Nhật cũng phải bái phục. Nào ai biết đó là báo cáo láo. Ông cha ta nói: “Bạo phát thì bạo tàn”, đúng với tình trạng nền kinh tế hiện nay, bây giờ đang ở giai đoạn “tàn”. Giai đoạn “phát” đã kết thúc 1 năm trước. Nhân loại bước vào nạn đói. Nhà đối diện bố mẹ tôi mua 25 tấn gạo để dự trữ. Những ngày tháng sắp tới là những ngày tháng đói kém, ai sống ai chết mặc ai.

Sài Gòn, quận 7, ngày 18 tháng Mười năm 2021.
Tôn Phi (còn gọi là triết gia Lê Minh Tôn)
Liên lạc tác giả: tonphi2021@gmail.com

Ảnh chụp tại Đà Lạt, tháng Mười hai năm 2019: Một cậu bé đi phụ hồ lấy tiền ăn học. Nay, cậu bé ấy đã trở thành tác giả rất lớn trên Amazon.