Núi Đôi là một địa danh có thật. Bạn đọc tìm ở quê tác giả sẽ ra Núi Đôi.

Bài thơ thất ngôn (mỗi dòng 7 chữ) của nhà văn Vũ Cao cho đến nay vẫn được xếp vào hàng tuyệt phẩm.

Bài thơ kể về cuộc chiến đấu kháng chiến của mấy làng vùng trung du và miền núi Tây Bắc.

Một bạn, tên Quốc (?!) viết:

“Hồi cấp 3, tớ đã được thưởng một cây bút máy đẹp trong buổi chào cờ sáng thứ 2 vì đã đọc bài thơ này trước toàn trường đấy. Càng đọc càng hay. Nhà tớ ở Sóc Sơn nơi có ngọn núi Đôi, bạn nào muốn lên thăm núi Đôi liên lạc với tớ nhé!”

Một bạn khác nói: “Chèng oy..! Mình đã khóc khi đọc bài thơ này đó! Đúng là quá hay!”

“Tình yêu nhỏ bé không mất đi mà hoà nhập vào tình yêu lớn Tổ quốc. Anh mất em nhưng mãi còn em, như núi vẫn đôi. Xin cảm ơn những tình yêu đẹp đã hi sinh để mai sau có vạn tình yêu đẹp.”

“Mình rất thích bài thơ này. đọc rồi nghe có vẻ xao xuyến. đây chỉ là một trong rất rất nhiều trường hợp chia ly trong thời chiến tranh, cuộc chiến tàn khốc đã cướp đi biết bao nhiêu sinh mạng, và biết bao nhiêu cuộc tình cũng tan vỡ vì chiến tranh?
Thật buồn!”

“Lại một bài thơ nưa nói về tình yêu trong thơi chiến, như vậy ta mơi biết được thế nào là tình yêu thực sự và trong chiến tranh con người ta giữ gìn no như thế nào.”

“Bài thơ thật sự đã để lại trong tôi một ám ảnh rất lớn. Một chuyên tình yêu thời chiên đẹp và đau thương như trong nỗi đau của cả dân tôc. Một bài thơ sẽ mãi đi cùng năm tháng sẽ mãi tồn tại như tình yêu lứa đôi và tinh yêu đất nước của dân tộc Việt.”

Trần Thị Thúy Vân: <<Cứ đọc đến đoạn “Mới tới đầu ao tin sét đánh, giặc giết em rồi, dưới gốc thông” là mình lại bật lên nức nở, nước mắt tuôn rơi!
Hồi học lớp 12, mình đã được điểm 9 môn Văn với đề “Phân tích và bình luận khổ thơ cuối: Anh đi bộ đội sao trên mũ….. Em sẽ là hoa trên đỉnh núi…..”>>

Phan Hồng Dũng: “Cũng như bạn, năm nay mình đã U40, đọc đến đâu, rưng rưng đến đó. Mình nhớ quãng thời gian cấp III, vô cùng yêu thích “Núi đôi”, “Cuộc chia ly màu đỏ”, “Hai sắc hoa Tigon”… Nhưng mãi tới bây giờ đọc lại, mới thấy thương, thấy thấm… Chỉ là thơ mà sao giàu cảm xúc đến vậy! Trân trọng các nhà thơ!”

Nguyễn Chí Oanh: “Từ núi qua thôn đường nghẽn lối. Làn nào đọc bài thơ tôi cũng nghèn nghẹn trong cổ họng mình.”

Phần văn bản:

Núi Đôi
Thơ Vũ Cao.
Bảy năm về trước, em mười bảy
Anh mới đôi mươi, trẻ nhất làng
Xuân Dục, Đoài Đông hai cánh lúa
Bữa thì em tới, bữa anh sang

Lối ta đi giữa hai sườn núi
Đôi ngọn nên làng gọi núi Đôi
Em vẫn đùa anh: sao khéo thế
Núi chồng núi vợ đứng song đôi!

Bỗng cuối mùa chiêm quân giặc tới
Ngơ chùa cháy đỏ những thân cau
Mới ngỏ lời thôi, đành lỗi hẹn
Đâu ngờ từ đó bặt tin nhau.

Anh vào bộ đội, lên Đông Bắc
Chiến đấu quên mình năm lại năm
Mấy bận dân công về lại hỏi
Ai người Xuân Dục, núi Đôi chăng?

Anh nghĩ, quê ta giặc chiếm rồi
Trăm nghìn căm uất bao giờ nguôi
Mỗi tin súng nổ vành đai địch
Sương trắng người đi lại nhớ người.

Đồng đội có nhau thường nhắc nhở
Trung du làng nước vẫn chờ trông
Núi Đôi bốt dựng kề ba xóm
Em vẫn đi về những bến sông?

Náo nức bao nhiêu ngày trở lại
Lệnh trên ngừng bắn, anh về xuôi
Hành quân qua tắt đường sang huyện
Anh ghé thăm nhà, thăm núi Đôi.

Mới tới đầu ao, tin sét đánh
Giặt giết em rồi, dưới gốc thông
Giữa đêm bộ đội vây đồn Thửa
Em sống trung thành, chết thuỷ chung!

Anh ngước nhìn lên hai dốc núi
Hàng thông bờ có con đường quen.
Nắng lụi bỗng dưng mờ bóng khói
Núi vẫn đôi mà anh mất em!

Dân chợ Phù Linh ai cũng bảo:
Em còn trẻ lắm, nhất làng trong;
Mấy năm cô ấy làm du kích
Không hiểu vì sao chẳng lấy chồng?

Từ núi qua thôn, dường nghẽn lối
Xuân Dục, Đoài Đông cỏ ngút đầy
Sân biến thành ao, nhà đổ chái
Ngổn ngang bờ bụi cánh dơi bay

Cha mẹ đưa nhau về nhận đất
Tóc bạc thương từ mỗi gốc cau
Nứa gianh nửa mái lều che tạm
Sương nắng khuây dần chuyện xót đau.

Anh nghe có tiếng người qua chợ:
Ta gắng: mùa sau lúa sẽ nhiều
Ruộng thấm mồ hôi từng nhát cuốc
Làng ta rồi đẹp biết bao nhiêu!

Nhưng núi còn kia, anh vẫn nhớ.
Oán thù còn đó, anh còn đây
Ở đâu cô gái làng Xuân Dục
Đã chết vì dân giữa đất này!

Ai viết tên em thành liệt sĩ
Bên những hàng bia trắng giữa đồng
Nhớ nhau anh gọi em: đồng chí
Một tấm lòng trong vạn tấm lòng.

Anh đi bộ đội sao trên mũ
Mãi mãi là sao sáng dẫn đường
Em sẽ là hoa trên đỉnh núi
Bốn mùa thơm mãi cánh hoa thơm.

1956- Vũ Cao.

Audio Ngâm thơ Núi Đôi, nghệ sỹ nhân dân Thúy Mùi và nghệ sỹ nhân dân Quốc Anh: