Nền nhân bản tốt nhất bây giờ là nền nhân bản Nho giáo.

Để làm một nhà khoa học thì không khó. Ngay ngày hôm nay, nếu bạn có phát minh khoa học, hay chỉ một bài văn, hãy gửi đến một nhà khoa học khác. Họ đọc được và biết đâu họ sẽ gửi quà cho bạn.

Giáo sư Creel nhận xét: “He was not teaching certain subjects, but certain students” (C.C76). Ông không dạy một số mệnh đề trừu tượng gửi cho lý trí phổ quát, nhưng ông chỉ nhằm đào tạo con người toàn diện sống trong những hoàn cảnh đặc biệt. Chính vì thế mà Gusdorf sánh với lối uấn cảnh khác với lối giáo dục nặn đồ gốm của Tây phương xưa nhằm sản ra từng loạt người y như nhau
(Pourquoi des professers p.64). Như thế là hợp với nguyện vọng của Einstein khi ông viết “La connaissance est une chose inanimée l’école est au service des vivants”. Tri thức là cái gì chết, mà trường học phải phục vụ những con người sống”. Mà sống là sống trong hoàn cảnh riêng biệt.

Ở Nghệ An có Phan Bội Châu viết cuốn Khổng Học Đăng rất hay. Cụ Phan là người tự học. Bây giờ, đã có nhiều nơi thu mua sản phẩm cho người tự học. Chẳng hạn, Amazon, Google Play, hay các start up khởi nghiệp như tập đoàn Charlie Sài Gòn của ông Tôn Phi. Nói chung là rất nhiều nơi sẵn sàng thu mua sản phẩm sáng tạo cho bạn. Bạn có sẵn sàng nuôi phát minh và bán phát minh không mà thôi.

Việc chọn cho mình nền nhân bản nào rất quan trọng. Nó giống như chọn trường đại học, chọn đúng chọn sai sẽ chịu hậu quả suốt cuộc đời. Có người phải chọn đi chọn lại. Ap-ra-ham, cụ tổ đức tin Cơ-đốc giáo, sinh ra trong một quê hương có truyền thống nặn tượng ra thờ. Chán quá, ông cầu nguyện và Đức Chúa Trời chỉ cho ông cách bỏ quê hương ra đi, đến một nơi và Đức Chúa Trời đã dọn sẵn cho ông sự thịnh vượng ở nơi mới. Bạn có bao giờ nghĩ đến việc chuyển sang sống trong một nền nhân bản khác chưa?

Ai gieo giống gì thì sẽ gặt giống nấy. Ai gieo cho Nho giáo một giọt mưa, người đó sẽ gặt cả một cánh đồng. Tôi đã gieo cho Nho giáo ngày hôm qua và ngày hôm nay tôi đang gặt lúa ở cánh đồng Tương. Không ai gặt tranh với tôi cả. Chỉ số NFT của Tôn Phi Charlie tăng mỗi ngày và nhiều nơi không còn cách nào khác phải mua phát minh hoặc đạo phát minh của Tôn Phi.

Ảnh: Một gia đình ở Miến Điện khổ đau vì loạn lạc ở nơi quê hương, phong trào dân sự đòi lật đổ chính phủ quân phiệt nhưng không thành, càng gây ra thêm khổ đau. Vậy là Khá Bảnh nói đúng, đời không có tốt có xấu, chỉ có kẻ mạnh kẻ yếu.

Ta không hùa theo kẻ mạnh, nhưng cũng đừng làm kẻ yếu.

Viết tại Sài Gòn, Quận 7, ngày 13 tháng Một năm 2022.

Tôn Phi (triết gia Lê Minh Tôn).

Liên lạc tác giả: tonphi2021@gmail.com

Ủng hộ tác giả: tonphi93@icloud.com