Chuyện kể rằng, từng có hai người bạn thảo luận với nhau như sau:

A: Nước Mỹ giàu là do có nhiều trường đại học danh tiếng, đào tạo ra những người giỏi.

B: Vậy tại sao trước khi có mấy trường đại học đó, trước khi có Harvard, Standford, mà họ đã giàu? Tại sao mấy anh cao bồi miền tây dốt nát mà lại xây dựng được đất nước như vậy?

A không trả lời được.

B nói tiếp: “Anh đừng nói là do có nhiều trường đại học nhé. Anh coi, nữ sinh đại học công nghiệp ban ngày đi học, ban đêm đứng đường. Việt Nam càng xây nhiều trường đại học thì càng có nhiều gái đứng đường bấy nhiêu. Không có tiền đóng học thì đứng đường thôi.

Tôi nghĩ, giàu nghèo và tốt xấu của một đất nước không phải là do kỹ thuật và tài nguyên, mà là do dân tộc tính.

A: (không thấy nói gì nữa cả)

Sức ép của các nhà khoa học trẻ ở Việt Nam cũng như vậy. Hiện nay, sức ép của các nhà khoa học trẻ là quá lớn, mà các nhà khoa học già chưa có cách đối phó.

Chẳng hạn, áp lực phải thay đổi sách giáo khoa, theo hướng áp dụng tiêu chuẩn quốc tế. Giới khoa học già chưa muốn thay đổi vì đó là nồi cơm, lòng tự trọng của họ. Giới nhà khoa học trẻ dẫm lên bệ và chỉ: “Thay đổi hay là chết?”.

Nếu là những năm trước, có thể dùng quyền lực hành chính để bắt các nhà khoa học trẻ câm mồm. Nay, khi Việt Nam chuyển đổi từ định chế “trưởng lão chế”  sang định chế “nghị viện chế”, người ta không thể đình các biện pháp hành chính hay các biện pháp côn đồ đối với các nhà khoa học được nữa.

Các nhà khoa học trẻ đi xin tài trợ dễ dàng hơn các nhà khoa học công chức. Các nhà khoa học công chức có tiền rót cho thì mới làm. Các nhà khoa học trẻ tự hào khẳng định, cứ làm là sẽ có tiền.

Mùa Xuân đầu tiên, mùa Xuân cho các nhà khoa học trẻ.

Viết tại quận 7, Sài Gòn, ngày 09 tháng 06 năm 2022.

Tôn Phi (Lê Minh Tôn).

Góp ý tác giả: tonphi2021@hotmail.com.

Phone, Whatsapp, Signal: +84344331741.

Bài viết đã được đưa vào sách Gía trị tôi muốn đầu tư và giúp đỡ của tác giả Tôn Phi.

Liên lạc mua sách: teacherkimngan@hotmail.com.

Trân trọng cám ơn quý bạn.